Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2008

Το Όνειρο του Χαρτογράφου


Έχω λίγες μέρες που σκόνταψα πάνω σε μια λέξη στο Παζάρι Βιβλίου. Η λέξη αυτή ήταν "χαρτογράφος" και με καλούσε από δύο διαφορετικά βιβλία: Το Όνειρο του Χαρτογράφου του James Cowan και τη Γυναίκα του Χαρτογράφου του Ρόμπερτ Γουίτακερ. Για το δεύτερο θα μιλήσω όταν το διαβάσω, ίσως σε λίγες μέρες. Το πρώτο το τελείωσα χτες βράδυ κι είναι ένα από τα ελάχιστα βιβλία στη ζωή μου που θέλω να ξαναδιαβάσω οπωσδήποτε. Κι αυτό γιατί έχω την έντονη αίσθηση ότι κάτι μου έχει ξεφύγει.


Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το βιβλίο περιγράφει τις σκέψεις του Φρα Μάουρο, ενός διάσημου Βενετού χαρτογράφου, ο χάρτης του οποίου σώζεται ως τις μέρες μας μόνο σε δύο αντίτυπα. Ο συγγραφέας τοποθετεί τις σκέψεις του Φρα Μάουρο σε φύλλα ημερολογίου, το οποίο ισχυρίζεται ότι βρηκε στη βιβλιοθήκη ενός μοναστηριού. Το πρώτο σημείο που θέλω να ξεκαθαρισω είναι αυτό: αν το ημερολόγιο του Φρα Μάουρο είναι πραγματικό κι ο Κάουαν έβαλε μόνο τις σάλτσες.
Οι ίδιες οι σκέψεις του χαρτογράφου είναι το δεύτερο πράγμα που πρέπει να ξαναδω. Μια αργή και σταθερή πορεία που παίζει ανάμεσα στην αυτογνωσία και το επίτευγμα του παγκόσμιου χάρτη, του περίφημου mappamundi, περιγράφεται με χρώματα που μοιάζουν με της παλιάς περγαμηνής. Ταξιδευτές επισκέπτονται το μοναχό στο κελί του και του διηγούνται τις εμπειρίες τους κι εκείνος, δειλός να βγει από τους τοίχους του μοναστηριού του, ευχαριστίεται μόνο το ταξίδι με το νου.


Το θέμα είναι ότι το βιβλίο είναι απερίγραπτο, με την έννοια ότι η ουσία του, εκείνο που θα σε κάνει να το προτίνεις σε κάποιον, είναι πολύ δύσκολο να περιγραφεί. Και εκεί σκαλώνω κι εγώ. Θέλω να μιλήσω για το Όνειρο του Χαρτογράφου, αλλά αν δεν το έχετε διαβάσει (κι αν δεν το διαβάσω κι εγώ άλλες δυο φορές τουλάχιστον) κουβέντα δε θα καταφέρουμε να κάνουμε.