Δευτέρα 27 Απριλίου 2009

Τα 20 δεύτερα

Το στοίχημα που έχω βάλει εδώ, να διαβάσω 150 βιβλία μέσα στο 2009, οδεύει κάπως αργά, αλλά οδεύει. Έχω ξεπεράσει τα 40, αλλά δεν είχα βρει ως τώρα ευκαιρία να παρουσιάσω τα 20 δεύτερα, όπως έκανα με τα 20 πρώτα εδώ.

Πάμε, όχι με σειρά ανάγνωσης αυτή τη φορά:

Η Νύχτα της Λευκής Παπαρούνας, Κωνσταντίνος Μίσσιος. Τελείωσα το βιβλίο βράδυ, κατά τις δώδεκα. Κακή επιλογή. Έμεινα ξύπνια ως τις δύο κι αναγκάστηκα να ξεκινήσω ένα άλλο βιβλίο, πιο λάιτ, για να καταφέρω να ξεχάσω την αίσθηση και να κοιμηθώ. Αποτυχία. Έκλεισα τελικά τα μάτια μου κατά τις δύο, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή τιναζόμουν σε κάθε ήχο, όπως ας πούμε στο τσικ-τσικ που κάνει η οθόνη του υπολογιστή όταν κρυώνει (έχω ακόμη CRT, τι να κάνουμε). και στον ύπνο μου είδα το χωριό της μητέρας μου αραχνιασμένο και γεμάτο με ανθρώπους που δε θέλαν το καλό μου, αν και δε θέλαν ούτε το κακό μου. Ευχαριστώ πολύ, Κωνσταντίνε. Με υποχρέωσες.
Όλοι όσοι έχουν διαβάσει το βιβλίο ως τώρα -συμπεριλαμβανομένων κι αυτών που δεν το έχουν τελειώσει- μιλούν για την ατμόσφαιρα. Ας μιλήσω λοιπόν κι εγώ, μόνο και μόνο γιατί θέλω να δώσω έμφαση σε αυτήν. Διαβάζοντας το The Blade Itself του Joe Abercrombie, μιλούσα συνεχώς για τους χαρακτήρες του, εκείνο ήταν το δυνατό του σημείο κι ήταν πραγματικά καταπληκτικό. Αν θέλω να κάνω κάτι αντίστοιχο για τη Νύχτα της Λευκής Παπαρούνας, θα μιλάω συνέχει για την ατμόσφαιρα, γιατί είναι πραγματικά καταπληκτική.
Μ' αρέσει γιατί χτίζεται πάνω σε εικόνες οικείες. Μ' αρέσει γιατί δεν ξεφεύγει στην ποσότητα των επιθέτων και των καλολογικών στοιχείων που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί για να την στήσει. Πόσες ιστορίες τρόμου δεν έχω διαβάσει που προσπαθούν σε πείσουν για τη φρίκη του θέματος σκεπάζοντας με αληθινά φρικαλέο τρόπο την εικόνα με ανούσιες κι επαναλαμβανόμενες σάλτσες. Εδώ το contiment είναι σε σωστή δόση και ευχαριστώ ειλικρινά τον Κωνσταντίνο που η λέξη "φρίκη" εμφανίζεται ελάχιστες φορές μέσα στο κείμενό του. Όχι ότι οι χαρακτήρες και τα ψυχογραφήματά του υπολείπονται τέχνης. Δεν είδα ούτε μια καρικατούρα, εκτός ίσως από τον παπά-Θωμά, αλλά κι αυτό έχει τη δική του λειτουργία μέσα στο κείμενο.
Και τώρα στα δύσκολα: τι δε μου άρεσε. Δε μου άρεσε πρώτα και κύρια το ότι ώρες και στιγμές ο συγγραφέας παθαίνει έναν αφηγηματικό λόξυγγα -μόνο έτσι μπορώ να το χαρακτηρίσω. Τι εννοώ. Ενώ το κείμενο είναι στρωτό και ρέει και δείχνει άνθρωπο που πραγματικά ξέρει να χειρίζεται το λόγο με τρόπο που να μπορεί να χειραγωγήσει και τον αναγνώστη του, ξαφνικά, πετάγονται μπροστά μου μικρές φράσεις ή λέξεις που ακυρώνουν αυτήν την εντύπωση. Είναι σαν να έχεις κλειδωμένο στο υποσυνείδητό σου έναν έφηβο συγγραφέα κι όταν δεν κοιτάς, να παρεμβάλει φράσεις στο κείμενο. Και δε θα το έβλεπα αν ο ενήλικος συγγραφέας που γράφει το περισσότερο κείμενο δεν ήταν εντυπωσιακά καλός. Αν η γραφή ήταν μέτρια, αυτές οι φράσεις απλά θα "χωνεύονταν" μέσα στις άλλες, καταλήγοντας σε ένα μέτριο προς κακό αποτέλεσμα. Τώρα όμως ξεχωρίζουν και με κάνουν να σκοντάφτω στην ανάγνωση, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που όταν μιλάς και παθαίνεις λόξυγγα μοιάζει ο λόγος σου να σκοντάφτει.
Ξεχώρισα σαν άρτιες, ενδιαφέρουσες και αξιοζήλευτες ιστορίες το Στοίχημα (παρά το τετριμμένο του θέμα), τη Νέα Σοδειά (είναι στ' αλήθεια η αρτιότερη και η πιο ενδιαφέρουσα, σχεδόν στα χνάρια του Κλαρκ Άστον Σμιθ), τη Γυναίκα Στο Γεφύρι (με μια μικρή παρατήρηση σχετικά με το γρήγορο τέλος), και το Ρολόι (που με τρόμαξε στ' αλήθεια, πέρα από κάθε άλλο αναμενόμενο συνάισθημα -και μου στοίχισε και τον ύπνο μου).

Ο Λέκγουελ και οι Ξεχασμένοι Θεοί, Κωνσταντίνος Μίσσιος. Για το Λέκγουελ και τους θεούς του τα είπαμε κι εδώ. Μην τα ξαναλέμε και πουν ότι κάνουμε και μαύρη διαφήμιση…

Το Στόμα του Διαβόλου, Αντώνης Κρύσιλας. Ένα από τα βιβλία Ελλήνων συγγραφέων του φανταστικού που εκδόθηκαν μέσα στο πρώτο τετράμηνο του 2009. Τον Αντώνη Κρύσιλα τον ήξερα από τις ανθολογίες της Ωρόρα και το νέο του βιβλίο περιλαμβάνει, εκτός από τα τρία που υπάρχουν στις ανθολογίες, ακόμη τέσσερα ολοκαίνουργια διηγήματα τρόμου. Η γενική εντύπωση που αποκομίζει κανείς διαβάζοντας το Στόμα του Διαβόλου είναι πιθανότατα η έκπληξη: πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να γράφει τόσο καλά, να περιγράφει τόσο καλά κάτι που όλοι έχουμε έστω μια φορά ζήσει στη ζωή μας; Πατώντας πάνω σε καταστάσεις καθημερινού τρόμου και φοβίες που έχουμε όλοι και τραβώντας τες ως το σημείο όπου το φανταστικό μοιάζει λογική συνέπεια του πραγματικού, ο Κρύσιλας καταφέρνει να κάνει έναν άνθρωπο σαν κι εμένα (που εντάξει τρομάζω σχετικά εύκολα, αλλά εξίσου εύκολα το ξεπερνάω) να μείνει ξάγρυπνος όλη νύχτα διερωτώμενος αν κάτω από το κρεβάτι του υπάρχει όντως αυτό που υπαινίσσεται ο συγγραφέας. Γλώσσα απλή και ξεκάθαρη, πλοκή όχι απλά αληθοφανής αλλά στ' αλήθεια μπλεγμένη αναπόσπαστα με πραγματικές καταστάσεις, ήρωες που δεν ταυτίζεσαι μαζί τους, αλλά εκείνοι ταυτίζονται με σένα, μέσα από πανανθρώπινες σκέψεις. Όποιος θέλει πραγματικά να τρομάξει, απολαμβάνοντας την αίσθηση, και ταυτόχρονα να ευχαριστηθεί πραγματική λογοτεχνία, πραγματικό συγγραφικό ταλέντο, αυτό είναι ένα βιβλίο που συστήνεται ανεπιφύλακτα.

2020, Επίθεση στην Ελλάδα, Κωνσταντίνος Γρίβας. Ένα αποσπασματικά αφηγηματικό κείμενο, μια πραγματεία πάνω στις παγκόσμιες πολεμικές ισορροπίες και τις πιθανότητες και δρόμους που μπορεί να πάρει η παγκόσμια πολεμική μηχανή, μέσα στα επόμενα χρόνια. Δε μπορώ να πω ότι κατάφερα να μπω μέσα στο μυαλό του συγγραφέα, αλλά τουλάχιστον αναγνωρίζω την ικανότητά του να γράφει τόσο επιστημονικά όσο και λογοτεχνικά κείμενα. Πιο πολύ θυμίζει μυθιστόρημα εναλλακτικής ιστορίας, παρά επιστημονικής φαντασίας.

Δύναμη και Τιμή, Ανθίππη Φιαμού. Ένα βιαστικά γραμμένο βιβλίο επικής φαντασίας, με πολύ ενδιαφέροντες χαρακτήρες, γεμάτο συγκρούσεις.

Ηλιοβασίλεμα στην Ατλαντίδα, Μάριος Κουτσούκος. Δυστυχώς η γραφή του δεν έχει εξελιχθεί και πολύ σε σχέση με το προηγούμενο βιβλίο του, την Πύλη. Ίσως οι πλοκές του να είναι μια ιδέα πιο αληθοφανείς, αλλά και πάλι δε μπορώ να πω ότι ρέει κι η ανάγνωση δε σκοντάφτει πουθενά. Αν μη τι άλλο, το χιούμορ του παραμένει ίδιο. Όλο το βιβλίο, 286 σελίδες, έχει μόνο πέντε ή δέκα αξιόλογες σελίδες προς το τέλος, στην συνάντηση του κακού βασιλιά Ατταλέα και του ήρωα Λάμεντορ κι αυτές δεν καταφέρνουν να το σώσουν.

Men At Arms, Terry Pratchett. Συγκινητικό έως κάπως βαρύ, του λείπουν τα χοντροκομμένα αστεία των ιστοριών με τον Ανεμοβρόχη, αλλά συμπληρώνει με ανάπτυξη χαρακτήρων (αγαπώ τον Gaspode όσο κανέναν άλλον χαρακτήρα του Δισκόκοσμου). Κλασσικά σε κάνει να κλαις λίγες σελίδες πριν το τέλος, αν και θα περίμενα περισσότερη ανάπτυξη όσον αφορά τις αντιδράσεις του Λόρδου Βετινάρι σχετικά με το "συμβάν" (δε λέω άλλα, είναι σπόιλερ).

To Μαντείο, Κάθριν Φίσερ. Το πρώτο βιβλίο της τριλογίας Η Προφητεία Των Θεών. Γουάου. Απλά γουάου. Αν η κυρία Φίσερ δεν είναι γεννημένη και μεγαλωμένη στις ακτές τις Μεσογείου, τότε δε μπορώ να φανταστώ πόση αγάπη έχει μέσα της για τις ακτές αυτές, ώστε να καταφέρει να τις περιγράψει τόσο καλά. Εγώ που τους λατρεύω τους μεσογειακούς τόπους δε θα είχα ποτέ τολμήσει να γράψω κάτι τόσο ξεκάθαρα λατρευτικό γι' αυτούς.
Βασικά, μάλλον αυτά που λέω είναι λίγο παραπλανητικά. Η ιστορία είναι καθαρόαιμο φάνταζυ, σε μια φανταστική "Αίγυπτο", στην οποία παρακολουθούμε τα γεγονότα μετά το θάνατο του Άρχοντα, που αποτελεί ενσάρκωση του Φωτεινού θεού. Μια από τις Εννέα Ιέρειες, μπλέκεται στις δολοπλοκίες της διαδοχής, μαζί με έναν τέταρτης κατηγορίας γραφιά, έναν μεθύστακα τραγουδιστή, την Ομιλήτρια (τη μάντισσα του θεού) και τον στρατηγό της πόλης, που θέλει να βάλει τον ανιψιό του στη θέση του Άρχοντα. Η ίδια η πλοκή είναι αρκετά καλή, απέχει λιγάκι έως πάρα πολύ από τις χαρρυποττεριές που έχουμε διαβάσει κατά καιρούς (αν και η ηλικία των ηρώων είναι κάπως ασαφής, θα μπορούσε το κεντρικό ζευγάρι να είναι ανάμεσα στα δεκατρία και τα είκοσι) κι οι χαρακτήρες είναι εξίσου καλά αποτυπωμένοι, με πραγματικά κίνητρα και πραγματικές κακίες και καλοσύνες.
Αυτό όμως που ξεχωρίζει είναι η αίσθηση του χώρου που δίνει στις περιγραφές της η Φίσερ. Είσαι εκεί, βρε παιδί μου, στέκεσαι κάτω από τον ήλιο φορώντας μια μεταλλική μάσκα και γίνεσαι μουσκίδι στον ιδρώτα, περπατάς μέσα στον ναό κι η άμμος κριτσανίζει κάτω από τα πόδια σου, σκουντουφλάς και πέφτεις πάνω σε κάτι ξερόχορτα και σου μυρίζει αμέσως θυμάρι και δεντρολίβανο, γιατί σε τέτοια χορταράκια επάνω έχεις πέσει. Απίθανο, πραγματικά απίθανο.

Ο Άρχοντας, Κάθριν Φίσερ. Το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας Η Προφητεία Των Θεών. Δε μπορώ να πω ότι μου άρεσε περισσότερο από το πρώτο, αλλά είχε κι αυτό τις στιγμές του. Η περιγραφική ικανότητα της Φίσερ παραμένει και το θέατρο των γεγονότων, αν και ονειρικά φανταστικό είναι

Ο Σκαραβαίος, Κάθριν Φίσερ. Το τρίτο βιβλίο της τριλογίας Η Προφητεία Των Θεών. Ευχάριστο, θα έλεγα. με μια αρκετά μεγάλη κοιλιά από τη μέση του βιβλίου έως και λίγες στιγμές ως το τέλος. Για κάποιον λόγο, η μαγεία του κόσμου που υπήρχε στο πρώτο βιβλίο δεν αναδείχθηκε κατάλληλα στα δύο επόμενα (για την ακρίβεια στο δεύτερο λίγο και στο τρίτο ακόμη λιγότερο). Σε γενικές γραμμές όμως αξίζει τον κόπο να διαβαστούν και τα τρία.

Ο Μαύρος Λίθος (και άλλες ιστορίες της Μυθολογίας Κθούλου, τόμος Α), Robert E. Howard. Το πρώτο μέρος μιας συλλογής tribute σε όσες ιστορίες του θείου Μπομπ άπτονται έστω αμυδρά της Μυθολογίας Κθούλου. Από το Μαύρο Λίθο, όπου ξεκινάει με την περίφημη περιγραφή του θανάτου του Φον Γιουνστ, μέχρι τη Φωτιά του Ασσουρμπανιμπάλ και τα Σκουλήκια της Γης, ο αναγνώστης μπορεί να γελάσει με την αφέλεια της θεωρίας, αλλά όχι και με τη γραφή. Τώρα για την έκδοση του βιβλίου, εντάξει, ο θείος Μπομπ είναι πάντα ο θείος Μπομπ και η περιγραφή του πώς πέθανε ο Φον Γιουνστ -στο διήγημα ο Μαύρος Πύργος- αξεπέραστη. Αλλά έχει α) κάποια κομμάτια γραμμένα "μαζί" με άλλους (προφανώς πρόχειρα και σημειώσεις του Χάουαρντ που ξώμειναν όταν πέθανε, να τα σκυλεύουν επιτήδειοι) και β) κακή μετάφραση. (Ίσως κι ένα μικρό θεματάκι επιμέλειας. Ο δευτεραγωνιστής της "Πόρτας στον Κόσμο" λέγεται Ζάθα εκτός από ένα σημείο περίπου στη μέση του διηγήματος, όπου ξαφνικά μετονομάζεται σε Χάθα. Για να μην πω για τον Φον Γιουνστ που μετονομάζεται -ευτυχώς σε όλη τη διάρκεια του βιβλίου- σε Φον Τζανζ.)

Ο Μαγος, τόμος Β: Ωριμότητα, Raymond E. Feist. Είχα διαβάσει το μισό Μάγο, ή μάλλον για να το πούμε όπως πρέπει τον πρώτο τόμο. Και μου είχε φανεί κάπως «λίγο». Εντάξει, για να είμαι πιο ειλικρινής, μου είχε φανεί σαν να πίνω ένα ποτήρι νερό: ξεδιψάει, αλλά δε χορταίνει. Βέβαια, ο άνθρωπος το παραδέχτηκε, ήταν το πρώτο πράγμα που έγραψε ποτέ κι όσο να 'ναι, όσο να το σουλουπώσεις, πάλι παιδικό θα φαντάζει. Τελειώνοντας το δεύτερο μέρος, η άποψή μου εξακολουθεί να είναι η ίδια. Έχει αρκετά κουραστικές περιγραφές κάποιες στιγμές κι άλλες φορές απλά τρέχει. Από την άλλη η σύλληψη του κόσμου και τα επιχειρήματα των χαρακτήρων σχετικά με τις πράξεις τους μου φαίνονται αρκετά στέρεα (όχι μελετημένα, αλλά με μια ενστικτωδώς σωστή θεώρηση των πραγμάτων). Αν και δεν μου ήταν από την αρχή κατανοητό, ο αγαπημένος μου ήρωας είναι τελικά ο Αρούθα και σε δεύτερη μοίρα ίσως ο Κασούμι.


Ο Πεντάχρονος Τζέφτη, Χάρλαν Έλισον. Μαζί την Όμορφη Μάγκι των Ασημένιων Νομισμάτων και το Ένα Παιδί κι ο Σκύλος του (που περιέχονται στη συλλογή), ο Πεντάχρονος Τζέφτη είναι λόγος αρκετός για να θεωρήσουμε τον Έλισον έναν από τους κορυφαίους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας του εικοστού αιώνα. Είχα διαβάσει παλαιότερα, σε καιρούς αθωότητας, τα δύο πρώτα και μάλιστα από την σελίδα του alternative factor. Και ακόμη και μετά από τόσον καιρό, είναι εξίσου συγκλονιστικά. Αλλά ο Πεντάχρονος Τζέφτη... Θεέ μου, γιατί έπρεπε να το διαβάσω λίγο πριν κοιμηθώ; Θυμήθηκα όλα όσα εγώ έχω νοσταλγήσει κι όλα όσα μυρίζουν απώλεια όταν σου 'ρχεται στο μυαλό το όνομά τους.

Το Πέμπτο Στοιχείο, Τερί Μπυσόν. Θα μπορούσε να έχει υπότιτλο, "Πώς να πάρετε το σενάριο μιας ταινίας που θα μπορούσε να γίνει το πιο σκαμπρόζικο μυθιστόρημα και να το μετατρέψετε στην πιο παιδιάστικη βλακεία". Εκτός από μία ή δύο παραγράφους (επαναλαμβάνω, παραγράφους) όλο το υπόλοιπο θα μπορούσε να είχε γραφτεί από έναν από τους πιτσιρικάδες που αναφέρει συνέχεια ένας φίλος μου που δούλευε παλιά σε LAN arena (εκείνοι που του είπαν ότι δε μπορεί να έχει άποψη σχετικά με το πώς προφέρεται η λέξη phoenix, γιατί δεν παίζει WoW...) Έχει και κάποια σημεία λίγο διαφορετικά από την ταινία (ας πούμε, σημαντική διαφορά, η Λίλου φοράει πρώτη φορά ρούχα όταν βγαίνει από τον αναδημιουργητή σάρκας κι όχι όταν την πάει ο Κόρμπεν στο σπίτι του Κορνήλιους… σημαντικό…). Κι επίσης, οποία θλίψη και κατάντια, μετριότατη και χωρίς καμμία έμπνευση μετάφραση. Θα προσπαθήσω να ξεχάσω ότι τους Μοντετσίουα τους αναφέρει ως Κοσμοσοανούς. Ναι.

Ιστορίες με Τέρατα, Ωρόρα Νο14. Κάτι δε μου πάει καλά. Από όλα τα κείμενα μόνο ένα μπορώ να πω ότι έκανε πραγματικά να τρομάξω (η Αυτοψία, του Μάικλ Ση) κι αυτό ήταν πολύ γεμάτο με ιατρική πληροφορία για να πω ότι το ευχαριστήθηκα.

Ιστορίες με γίγαντες, Ωρόρα 37. Μέτριο και τίποτε παραπάνω. Όλα του τα διηγήματα...

Ιστορίες με Ζωντανούς Νεκρούς, Ωρόρα 38. Ποια η διαφορά από τις Ιστορίες με βρικόλακες;

Ιστορίες με μούμιες, Ωρόρα 41. Αν και η μούμια είναι ένα από τα αρχετυπικά τέρατα στην ιστορία της ανθρωπότητας, εντούτοις αυτό το βιβλιαράκι δεν είχε ενδιαφέρον. Κανένα απολύτως ενδιαφέρον τολμώ να πω.

Ιστορίες με θεούς και δαίμονες/3, Ωρόρα 77. Το τελευταίο βιβλιαράκι της σειράς που έφερε τη λογοτεχνία του φανταστικού στα χέρια των τότε πιτσιρικάδων. Από την όποια μετριότητα, θα έλεγα, των άλλων ιστοριών, ο Θωμάς Μαστακούρης μας κράτησε την καλύτερη ιστορία του για το τέλος: το Χαμόγελο της Σαμαρνού είναι ό,τι καλύτερο δικό του έχω διαβάσει, μια ιστορία τόσο δυνατή και τραγική, που σε κάποιους ίσως θυμίσει Λόρδο Ντάνσανυ.

Asimov's-Ελληνική Έκδοση, τεύχος 2. Άφησα το Asimov’s για το τέλος γιατί θα ήθελα να πω δυο εισαγωγικά λογάκια. Αλλά είδα πως ό,τι ήθελα να πω, το έχει πει καλύτερα η αρχισυντάκτρια του περιοδικού Αλεξάνδρα Λέτσα στο editorial του πρώτου τεύχους.

Αν έπρεπε να αποδώσουμε την άνθιση και την καθιέρωση της επιστημονικής φαντασίας σε δύο μόνο παράγοντες, θα φτάναμε αναπόφευκτα στα εξής ονόματα: Amazing Stories και Astounding.
Το Amazing Stories ήταν το πρώτο περιοδικό αποκλειστικά αφιερωμένο στην επιστημονική φαντασία που κυκλοφόρησε, ενώ το Astounding.. κυριάρχησε κι εν πολλοίς διαμόρφωσε την Χρυσή Εποχή της Ε.Φ. Από τις σελίδες τους αναδείχθηκαν τα πρώτα μεγάλα ονόματα του χώρου...
Χωρίς τα περιοδικά επιστημονικής φαντασίας -και βέβαια χωρίς αυτούς τους συγγραφείς- η Ε.Φ. δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα...
Τα εξειδικευμένα περιοδικά δεν έλειψαν φυσικά από τον ελληνικό χώρο, αν και δυστυχώς η επιτυχία και η μακροβιότητά τους δεν ήταν ανάλογη των ξένων ομολόγων τους. Περιοδικά όπως Αναλόγιο, Ανδομέδα, Nova, Πλειάδες, Απαγορευμένος Πλανήτης, Big Bang, αλλά και τα πιο πρόσφατα όπως τα Φανταστικά Χρονικά ή οι Συμπαντικές Διαδρομές εμπλουτίζουν κι αναδεικνύουν την επιστημονική φαντασία εδώ και δεκαετίες...
Η compupress, κινούμενη από την αγάπη της για την επιστημονική φαντασία και το φανταστικό -μια χρόνια, αθεράπευτη ''πάθηση''- αλλά και από την πεποίθηση και την ελπίδα ότι οι συνθήκες έχουν πράγματι ωριμάσει, επιχειρεί εκ νέου να φέρει ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του χώρου στους ομοεθνείς ομοιοπαθούντες. Η ελληνική έκδοση του Asimov's science fiction ανοίγει τα φτερά της...


Θα σηματοδοτήσει η επιστροφή της παλπ φαντασίας στην Ελλάδα την αλλαγή της πεποίθησης ότι η λογοτεχνία του φανταστικού είναι παραλογοτεχνία; Ήδη κάτι αλλάζει στην νοοτροπία των εκδοτών και του αναγνωστικού κοινού. Μένει να πείσουμε και την εγχώρια λογοτεχνική ελίτ να πάψει να φοράει παρωπίδες και να δει το φανταστικό όπως το βλέπουν και στο εξωτερικό: ό,τι δηλαδή υπάρχουν μόνο δύο είδη λογοτεχνίας, η καλή και η κακή κι ότι το φανταστικό θέμα από μόνο του δε μπορεί να κατηγοριοποιεί ένα βιβλίο αυτομάτως στα όχι καλά.

Μεγάλη κουβέντα ανοίγω όμως τώρα. Να ένα θέμα που θα το κουβεντιάσουμε προσεχώς.