Διαβάζοντας το Βιβλίο Των Συμβάντων: Αναγνωστικό Ημερολόγιο 2011

Ο Νοέμβριος είναι ένας μήνας αφιερωμένος στον εαυτό μου (τα γενέθλια γαρ) και στο NaNoWriMo. Έτσι ή αλλιώς δηλαδή όχι στο διάβασμα. Κι όμως κάποιες φορές φτάνω να διαβάσω περισσότερα βιβλία το Νοέμβρη απ’ ότι τον Αύγουστο που πάω διακοπές. Φαίνεται ότι λειτουργώ καλύτερα υπό αναγνωστική πίεση. Τι να πω.

Ταξίδι στην Αιωνιότητα, Θόδωρος Καρζής. Περίμενα, δεδομένου του βιογραφικού και της ηλικίας του συγγραφέα, κάτι πιο... πώς να το πω, πιο γραφικό. Ωστόσο δεν είναι. Είναι σκαμπρόζικο, χαριτωμένο, ευφυές, με χιούμορ, με δεικτική διάθεση και κάθε του σελίδα μπορεί να περιέχει από μία έως δύο φράσεις που μπορούν να γίνουν ευφυολογήματα σε ποστ στο facebook. Χωρίζεται σε δύο μέρη, την περιήγηση του Μήτσου εξ Αθηνών στο υπερπέραν, μετά το θάνατό του (εξαιρετικό, δε μπορείς να σταματήσεις να το διαβάζεις) και τρεις διαλόγους που έχει ο Μήτσος, δύο με το Θεό και μία με το Διάβολο. Αυτοί είναι λιγότερο πετυχημένοι, αλλά καταφέρνει να περάσει τα νοήματα που θέλει, που προσωπικά είναι αρκετά του γούστου μου, με την έννοια ότι διατηρούν τις ισορροπίες, ψάχνοντας για την αλήθεια και μόνο γι' αυτήν. Κορυφαία η σκηνή που ο Μήτσος αποφασίζει σε ποιον άλλο κόσμο θέλει να πάει, των παλιών θεών, του Θεού ή του Αλλάχ. Συστήνεται ανεπιφύλακτα.

Η Συνέντευξη, Παύλος Μεθενίτης. Δεν ξετρελάθηκα. Ήταν μια συνηθισμένη ιδέα -για το χώρο του φανταστικού κι όχι για το χώρο του mainstream που υποτίθεται ότι κυμαίνεται το βιβλίο-, που θα μπορούσε όμως να δώσει κάτι πολύ δυνατό. Δεν υπάρχει δα έλλειψη ταλέντου ή δυνατοτήτων από πλευράς συγγραφέα -αν εξαιρέσει κανείς κάποια ολισθήματα που ανήκουν στη χρήση της καθομιλουμένης, που όμως συγχωρούνται λόγω του ότι μιλάμε για 180 σελίδες μονόλογο. Όμως η επιλογή της οπτικής γωνίας -πρωτοπρόσωπη αφήγηση, στα πλαίσια μιας μαγνητοφωνημένης συνέντευξης, από την οποία ακούγεται μόνο ο ήρωας- ήταν ό,τι χειρότερο. Πρώτη φορά στη ζωή μου διαβάζω ένα βιβλίο που να έχει μια αξιοπρεπή ιδέα, αξιοπρεπείς χαρακτήρες, αξιοπρεπή γλώσσα και να καταστρέφεται ως αποτέλεσμα από την επιλογή της οπτικής γωνίας. Σε σημείο που καταντάει ένα αδιάφορο ανάγνωσμα.

Μινώκερος, Αλκμήνη Ψιλοπούλου. Το τελείωσα μετά από πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια. Πάρα πολύ μεγάλο βιβλίο για την πλοκή του, γεμάτο με ένα σωρό δημοσιογραφικές πληροφορίες για το Λαύριο, ανακατεμένες και σκόρπιες εδώ κι εκεί, ένα μπούκωμα από ιστορικά στοιχεία που κουράζει αφάνταστα. Η ίδια η ιστορία, κάργα μέσα στα όρια της φανταστικής λογοτεχνίας είναι πολύ ενδιαφέρουσα, αλλά άμα διαβάζω έξι σελίδες πλοκής για κάθε εξήντα στοιχείων, δε θα έχω άδικο να το παρατήσω (που δεν το παράτησα τελικά για τους γνωστούς δικούς μου ψυχαναγκαστικούς λόγους). Σκεφτείτε το εξής: με σκ@τ@ να μου σερβίρεις γεωλογική ιστορία, εγώ θα τη φάω. Ε, αυτήν δεν την έφαγα. Συστήνεται μόνο σε όσους έχουν μεγάλη υπομονή και ενδιαφέρονται για το ακριβές ποσό των χιλιάδων τόνων μεταλλεύματος που έβγαινε, τότε και τώρα. Απ' όσο μπορώ να καταλάβω, σε δεύτερο επίπεδο, είναι ένα φανταστικό tribute στο μέρος που επέλεξε να ζει η συγγραφέας. Απλά από ένα σημείο κι ύστερα, καλό θα ήταν η δημοσιογραφία να μην περνάει αυτούσια τη γλώσσα και τις νόρμες της στη λογοτεχνία.

Οι Ιχνηλάτες Του Σκότους, Νίκος Φαρούπος: Διηγήματα τρόμου, και μάλιστα τα πιο πολλά είναι ολοκάθαρα και ντόμπρα Κθουλιανός τρόμος. Σταθερή υψηλού επιπέδου γραφή, καλές ιδέες, προβλήματα με το στήσιμο ή την αληθοφάνεια κάποιες φορές, αλλά σε γενικές γραμμές ένα ευχάριστο και εποικοδομητικό ανάγνωσμα. Όποιος μου ξαναπεί ότι δεν εκδίδονται συλλογές διηγημάτων "γιατί δεν πουλάνε" θα τον ρωτήσω, αυτό γιατί το εξέδωσε, ε;

Το Φάντασμά Της, Κωστής Γκιμοσούλης: Η καλή χρήση του λόγου δεν το σώζει, ούτε και τα ψυχογραφήματα. Αποτελείται από:

1) ένα μέρος καθαρού tell, με ακατάσχετη πολυλογία μεταξύ των πρωταγωνιστών, όπου ο καθείς κάνει την ψυχανάλυσή του μέσω απίθανων καταστάσεων που αφήνονται χαλαρά στο φλου. Το suspension of disbelief είναι ανύπαρκτο και είναι το πιο δύσκολο κομμάτι, με την έννοια ότι θες ανά πάσα στιγμή να το κλείσεις και να πας για άλλα. Εμπεριέχει μερικές σκηνές σεξ που αντικατοπτρίζουν αυτό που κάθε άντρας ονειρεύεται να του συμβεί κι όχι αυτό που κάθε γυναίκα -με τη συγκεκριμένη ψυχοσύνθεση- θα έκανε.

2) ένα μέρος ταξιδιωτικό οδηγό της νότιας ακτής της Πελοποννήσου. Ενδιαφέρον και περιγραφικό, αλλά παντελώς ασύνδετο ως στυλ με το προηγούμενο και χωρίς ουσιαστική προώθηση της πλοκής. Το σεξ εξακολουθεί, λίγο καλύτερο ίσως.

3) ένα τελευταίο μικρό μέρος ακαταλαβίστικης εξέλιξης, που υποτίθεται ότι κλείνει ιδανικά τα προηγούμενα.

Γενικά ένα βιβλίο με πολλά προβλήματα. Σαφώς ανήκει στο φανταστικό, αλλά δεν το θέλει πραγματικά.

Ο Ζωγράφος των Μαχών, Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε. Για χρόνια ο Ρεβέρτε ανήκε στους συγγραφείς που αγαπούσα πολύ, χωρίς λόγους, απλά και μόνο γιατί τα βιβλία του μπορούσα να τα διαβάζω κατανοώντας τα διαισθητικά. Μετά τον Λοχαγό Αλατρίστε τον είχα παρατήσει, γιατί παρά τις όποιες αντιρρήσεις μπορεί να φέρει ο φίλος μου ο Γιάννης Πλιώτας, είναι μακράν το πιο βαρετό βιβλίο που έχει γράψει. Το αμέσως λιγότερο βαρετό ήτα ο Ναυτικός Χάρτης, που είχε το ελάττωμα να απλώνεται σε 400 σελίδες, οπότε και τον παράτησα. Με τις 200 του Αλατρίστε είχα τη τεμπελιά να μη το παρατήσω καν.

Ο Ζωγράφος των Μαχών γυρίζει στα γνωστά μοτίβα του Ρεβέρτε. Ένα κακομοίρογλου, που ενώ έχει γυρίσει τον κόσμο και έχει μεγάλες γνώσεις πάνω σε ένα αντικείμενο, δυσκολεύεται με τις γυναίκες και είναι και αυτοκαταστροφικός. Είτε ετούτος ο Φάουλκες, είτε ο Κόρσο της Λέσχης Δουμά, είτε ο Κόυ του Ναυτικού χάρτη ή ο Κουάρτ του Αινίγματος της Σεβίλης, όλοι την ίδια πορεία έχουν και την ίδια κατάληξη τελικά. Και γι' αυτό παρά την πιασάρικη ιδέα του, τελικά δεν τα πολυκαταφέρνει. Δε λέω ότι δεν το διασκέδασα ή ότι δεν ήθελα πολύ να δω αν μάντεψα σωστά το τέλος. Αλλά αρχίζει και γίνεται προβλέψιμο κι αρχίζει να κάνει τον αντιήρωα βαρετό. Δε λέω ότι δεν έχει τα νοήματά του ή ότι δεν είναι τρομερά ενδιαφέρων ο τρόπος που εισάγει την ιστορία, αλλά βρε παιδί μου, μια στο τόσο θα ήθελα να έγραφε και για κανέναν που δεν είναι, ξέρω 'γω, κατεστραμμένος.

Και για να μην τον ρίξω η πιασάρικη ιδέα είναι η εξής: ένας πρώην φωτογράφος-πολεμικός ανταποκριτής, αποσύρεται σε έναν πύργο κάπου στις ακτές της Ισπανίας για να ζωγραφίσει μια τοιχογραφία-μνημείο σε όλους του πολέμους του κόσμου. Κάποια στιγμή τον επισκέπτεται ένας Βόσνιος, τον οποίο είχε παλαιότερα φωτογραφίσει ως στρατιώτη κι ο Βόσνιος του λέει ότι πρόκειται να τον σκοτώσει.

Τραγούδια της Πολυνησίας. Λιτό και κακομεταφρασμένο, σαν όλα του τα αδελφάκια "Κείμενα των Λαών", αλλά ωστόσο μάλλον ανεκτίμητο.

Παραμύθια από τις Νότιες Θάλασσες, Anthony Alpers. Από τη σειρά των παραμυθιών της Απόπειρας. Καλό, ωραία μετάφραση και μπαίνεις στο νόημα. όταν όμως ξέρεις ότι πουθενά ο κύριος τέτοιος δεν αναφέρει τον Έλσντον Μπεστ, που είναι απλά κορυφή στο φολκλόρ των Μαορί, ε, κάπου αρχίζεις ν' αναρωτιέσαι γιατί.

The Maori division of time, Elsdon Best. Απίστευτα λεπτομερής και ξεκάθαρη πληροφορία, απίστευτος σεβασμός σε αυτό που πραγματεύεται. Έκδοση του 192-κάτι.

Maori Fortifications, Ian Knight, Osprey Fortress 81: Απόδειξη της ευστροφίας των ιθαγενών σε σχέση με τους αποίκους. Μάθανε τα όπλα (ήταν περίπου στη νεολιθική εποχή όταν τους βρήκε ο Κουκ), τα πήραν ο ένας ενάντια τον άλλον, κι όταν τους την έπεσαν οι Άγγλοι, είχαν ήδη αρκετή πείρα κι είχαν καταφέρει μέσα σε 20 χρόνια να αλλάξουν τον τρόπο που έφτιαχναν τα "κάστρα" τους, ώστε να εξυπηρετούν αυτόν τον τρόπο πολέμου.

The Maori As He Was: A Brief Account of Maori Life as it was in Pre-European Days, Elsdon Best. Είναι τρομερό να μπορείς μετά από τόσα και τόσα χρόνια να ξεχωρίζεις πότε ένας άνθρωπος γράφει σαν κατακτητής και πότε σαν λόγιος. Πολλοί από τους Μάορι experts που έχω διαβάσει αυτόν τον καιρό είναι κατακτητές και μόνο. Ο Μπεστ όμως είναι λόγιος. Είναι γεμάτος από αγάπη γι' αυτό που κάνει, κι επιπλέον δε θεωρεί ζώα τους ανθρώπους που μελετά. Το ότι σε κάποιες στιγμές τους λέει βάρβαρους ή άπλυτους, αυτό δε σημαίνει ότι δεν τους θεωρεί και ανθρώπους. Η λεπτομέρεια στη γραφή του και το λεπτό του χιούμορ κάνουν το βιβλίο ευχάριστο στο διάβασμα και τις σελίδες να ρέουν, παρά την συνειδητή προσπάθεια να μείνει σε καθαρά φιλολογικό επίπεδο η μελέτη. Παραθέτω χαρακτηριστικό απόσπασμα που αναφέρεται στον περίφημο χορό χάκα. Πιο πριν έχει πει, ότι οι γυναίκες αλλά και οι άντρες, λόγω του ότι δεν είχαν άλλον τρόπο να κουβαλάνε βάρη, παρά μόνο στην πλάτη τους, όταν γεράσουν τείνουν να περπατούν πολύ σκυφτοί, έως και διπλωμένοι στα δύο, αυτό σε συνδιασμό με το τατουάζ με τα μπλε χείλια των γυναικών:

Old women were often very prominent in these performances, and few uglier sights could be imagined than these old hags when leading a haka or wardance.

Γαμάτη εικόνα;

Επίσης διάβασα προς χάρην ερεύνης για το NaNoWriMo τα άρθρα:

- Maori symbolism: Being an account of the origin, migration, and culture of the New Zealand Maori Recorded in certain sacred legends, Ettie A. Rout & Hohepa Te Rake: Μάλλον κακή προσπάθεια εκ μέρους του αποίκου.

- Maori religion and Mythology, part 2, Elsdon Best: εξαίρετος ο Μπεστ, το ξανάπαμε.

- Maori numeration - The Vigesimal System, Elsdon Best: ομοίως. Η δε λεπτομέρεια είναι τρομερή.

- Starpaths: Linear Constellations in Tropical Navigation, Charlotte O. Kursh, Theodora C. Kreps: μάλλον δε μου χρειαζόταν αυτό, αλλά δεν έχασα και τίποτε

- List of Mataroa Patterns of Moko, H. G. Robley: Πολύ χρήσιμο για μένα.